Chất lượng giáo dục có thể đánh giá trực tiếp qua sản phẩm giáo dục, qua chất lượng học sinh, sinh viên tốt nghiệp, tuy nhiên chất lượng giáo dục cũng có thể đánh giá gián tiếp qua các điều kiện để đảm bảo chất lượng. Kiểm định chất lượng giáo dục tiếp cận theo cách phối hợp hai cách đánh giá trên, bởi lẽ đánh giá chất lượng đào tạo trực tiếp qua chất lượng học sinh, sinh viên tốt nghiệp nhiều khi mang tính chủ quan cho người dạy. Bên cạnh đó,không thể nói một nhà trường đào tạo có chất lượng trong khi trường không có những điều kiện tối thiểu để đảm bảo chất lượng đào tạo và chương trình đào tạo của trường không phù hợp với yêu cầu của sản xuất và của người học.
Hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam có nhiều định nghĩa khác nhau về kiểm định.
Theo Stanley & Patrick (1998), Kiểm định được hiểu là “Chứng nhận cơ sở đào tạo đạt được những tiêu chuẩn cơ bản về nguồn lực và các chỉ số thực hiện để củng cố chất lượng, khuyến khích tự đánh giá, tăng cường tự quản và bảo đảm với công chúng rằng cơ sở đào tạo đạt được những chuẩn mực chất lượng cơ bản”.
Định nghĩa của Hội đồng quốc gia Kiểm định đào tạo giáo viên ở Mỹ “Kiểm định là một quá trình đánh giá và nâng cao chất lượng khoa học và đào tạo thông qua việc xem xét tự nguyện từ bên ngoài. Kiểm định thông báo cho công chúng biết rằng chương trình hoặc đơn vịđược kiểm định đang hoạt động và đạt chất lượng và sự hoàn chỉnh trong đào tạo ở một mức độ chấp nhận được. Kiểm định cũng chỉ rõ rằng chương trình hoặc một đơn vị được kiểm định đã chấp nhận có trách nhiệm tự kiểm tra định kỳ để nâng cao chất lượng”.
Theo Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo: Kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục là hoạt động đánh giá và công nhận mức độ cơ sở giáo dục đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục về mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục.
Để phục vụ cho hoạt động tự đánh giá của các trường cao đẳng, Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản hợp nhất số 08/VBHN-BGTĐT (Hợp nhất Quyết định số 66/2007/QĐ-BGDĐT ngày 01 tháng 11 năm 2007 và Thông tư số 37/2012/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường cao đẳng).
Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nội dung hoạt động tự đánh giá trường cao đẳng bao gồm 10 tiêu chuẩn và 55 tiêu chí như sau:
- Tiêu chuẩn1: Sứ mạng vàmục tiêu của trường cao đẳng, tiêu chuẩn này có 2 tiêu chí.
- Tiêu chuẩn 2: Tổ chức và quản lý, tiêu chuẩn này có 9 tiêu chí
- Tiêu chuẩn 7: Nghiên cứu khoa học; ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ, tiêu chuẩn này có 5 tiêu chí
- Tiêu chuẩn 8: Thư viện, trang thiết bị học tập và cơ sở vật chất khác, tiêu chuẩn này có 8 tiêu chí
- Tiêu chuẩn 9: Tài chính và quản lý tài chính, tiêu chuẩn này có 3 tiêu chí
- Tiêu chuẩn 10: Quan hệ giữa nhà trường và xã hội, tiêu chuẩn này có 2 tiêu chí
2.3. Quy trình đánh giá bên ngoài trong kiểm định chất lượng giáo dục các trường cao đẳng.
Đánh giá bên ngoài là một khâu quan trọng trong quy trình kiểm định chất lượng đào tạo của các cơ sở đào tạo. Đánh giá bên ngoài tạo cơ sở cho việc ra quyết định công nhận kết quả kiểm định của Hội đồng kiểm định quốc gia và là một bằng chứng về uy tín và mức độ đạt được các chuẩn mực chất lượng của nhà trường.
Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cơ sở giáo dục được phép đăng ký đánh giá ngoài với một tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục khi có đủ các điều kiện sau:
- Đã hoàn thành báo cáo tự đánh giá;
- Đã công bố báo cáo tự đánh giá theo quy định.
Để triển khai công tác đánh giá ngoài có chất lượng và hiệu quả trong quá trình kiểm định chất lượng các cơ sở đào tạo, công tác đánh giá ngoài sẽ được thực hiện quy trình sau:
- Việc triển khai đánh giá ngoài chỉ được thực hiện sau khi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục và cơ sở giáo dục đã ký hợp đồng đánh giángoài và đoàn đánh giá ngoài được thành lập theo quy định.
- Hoạt động đánh giá ngoài bao gồm các bước sau
+ Nghiên cứu hồ sơ tự đánh giá: Đoàn đánh giá ngoài nghiên cứu báo cáo tự đánh giá và hồ sơ liên quan của cơ sở giáo dục; thu thập, xử lý các thông tin, minh chứng liên quan đến các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục.
+ Khảo sát sơ bộ tại cơ sở giáo dục.
+ Khảo sát chính thức tạ cơ sở giáo dục.
+ Dự thảo báo cáo đánh giá ngoài, gửi cho cơ sở giáo dục để tham khảo ý kiến.
+ Hoàn thiện báo cáo đánh giá ngoài.
Sau khi thống nhất với kết quả của đoàn đánh giá ngoài, cơ sở giáo dục gửi tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục văn bản đề nghị xem xét công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục.
3. Hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội.
Thực hiện chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội đã thành lập Phòng Kiểm định chất lượng giáo dục trên cơ sở tách một số cán bộ, chuyên viên của Phòng Đào tạo (Theo quyết định số 398/QĐ-CĐDL ngày 05/05/2009 của Hiệu trưởng Trường Du lịch Hà Nội). Để bổ sung, hoàn thiện hơn chức năng, nhiệm vụ của Phòng Kiểm định chất lượng giáo dục, Nhà trường đã ban hành quyết định số 968/QĐ-CĐDL ngày 09/09/2014 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, đổi tên phòng thành Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục với ba chức năng là khảo thí, kiểm định chất lượng giáo dục và thanh tra đào tạo.
Năm 2009, Nhà trường đã thành lập Hội đồng tự đánh giá để thực hiện công tác đánh giá trường theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Do đây là lần đầu tiên Trường tiến hành hoạt động này nên gặp rất nhiều khó khăn, bỡ ngỡ, tuy nhiên Nhà trường đã hoàn thành Báo cáo tự đánh giá năm 2011. Tuy nhiên, do có sự thay đổi về quy trình, thủ tục về hoạt động đánh giá ngoài của Bộ Giáo dục và Đào tạo nên cho đến nay Nhà trường chưa thực hiện được hoạt động nay. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục được thực hiện theo chu kỳ 5 năm/lần do đó trong thời gian tới Nhà trường sẽ tiến hành hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục và hoàn thành Báo cáo tự đánh giá.
Sau khi hoàn thành Báo cáo tự đánh giá theo quy định, trong thời gian qua Nhà trường đã có nhiều biện pháp, giải pháp để khắc phục những hạn chế mà báo cáo đã chỉ ra. Từ năm học 2010 - 2011, Nhà trường đã áp dụng phần mềm quản lý đào tạo thống nhất trong trường, phần mềm đã có được sự kết nối, liên thông với các đơn vị có liên quan nên kết quả học tập của được công bố kịp thời đến học sinh - sinh viên. Điều này được thể hiện ở ý kiến của sinh viên hệ cao đẳng khóa 8 khi có 75,5% ý kiến cho rằng công tác tổ chức đào tạo của Nhà trường được thực hiện tốt và rất tốt. Từ năm học 2013 - 2014, Nhà trường đã tiến hành cập nhật, bổ sung và thay đổi toàn diện chương trình đào tạo của tất cả các hệ, ngành đào tạo hiện hành. Hệ thống giáo trình, bài giảng, ngân hàng câu hỏi ngày càng được bổ sung và hoàn thiện đáp ứng ngày càng tốt hơn cho việc giảng dạy và học tập. Điều này được thể hiện rõ ở việc đánh giá kết quả học tập qua các đợt thi phù hợp với năng lực của sinh viên khi có 81,4% ý kiến cho rằng việc đánh giá kết quả học tập phù hợp và rất phù hợp với năng lực của họ. Trong năm 2014, Nhà trường đã hoàn thiện, bổ sung chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị nhằm đáp ứng ngày càng cao cho hoạt động giáo dục - đào tạo.
1. Trần Khánh Đức, 2010, Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, trang 471 - 486.
2. Thông tư số 62/TT-BDGĐT ngày 28 tháng 12 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp.
3. Văn bản hợp nhất số 08/VBHN-BGDĐT ngày 04 tháng 03 năm 2014 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường cao đẳng (Hợp nhất quyết định số 66/2007/QĐ-BGDĐT ngày 01 tháng 11 năm 2007 và Thông tư số 37/2012/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 10 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường cao đẳng).
4. Quyết định số 968/QĐ-CĐDLHN ngày 09/09/2014 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội ban hành Quy chế Tổ chức hoạt động của Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội.
5. Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội, Kết quả điều tra sinh viên kết thúc khóa học, 2014.