Bài học nào cho Việt Nam từ kinh nghiệm liên kết giữa du lịch và hàng không giá rẻ trên thế giới?
15/05/2016
Vé máy bay là một trong những chi phí tốn kém nhất cho mỗi chuyến du lịch. Vì thế, vé máy bay giá rẻ là một trong những yếu tố thúc đẩy nhu cầu du lịch của du khách. Liên kết giữa du lịch và hàng không giá rẻ là mô hình thúc đẩy sự phát triển lẫn nhau – điều này đã được khẳng định từ kinh nghiệm phát triển ở một số quốc gia trên thế giới.
Ưu điểm của các hãng hàng không giá rẻ là giá vé rẻ nên thu hút được sự quan tâm của công chúng và du khách có thu nhập trung bình, giúp họ có cơ hội được tiếp xúc và tận hưởng dịch vụ vận tải bằng máy bay. Du khách chỉ phải chi trả các dịch vụ khi có nhu cầu nên tiết kiệm được khá nhiều chi phí. Hơn nữa, các hãng hàng không giá rẻ thường xuyên triển khai các chương trình khuyến mại giá vé cực kỳ thấp nên thu hút được lượng khách hàng lớn. Các hãng sử dụng hiệu quả công suất bay tối đa là vấn đề sống còn vì khai thác triệt để giá trị máy bay và càng thu được nhiều lợi nhuận.
Tận dụng các ưu điểm trên của hàng không giá rẻ, liên kết giữa du lịch và hàng không giá rẻ đã được thực hiện ở một số quốc gia trên thế giới.
Kinh nghiệm liên kết du lịch - hàng không giá rẻ của một số hãng hàng không trên thế giới
Hãng hàng không Tiger Airways (Singapore)
Tiger Airways là một hãng hàng không giá rẻ có trụ sở đóng tại sân bay quốc tế Changi Singapore. Hiện tại Tiger Airway là một hãng hàng không giá rẻ lớn nhất của Singapore hoạt động tại nhiều quốc gia trên thế giới với tốc độ tăng trưởng về số lượng hành khách hàng năm luôn đạt mức cao. Tiger Airways đang trở thành một trong những hãng hàng không giá rẻ phát triển nhanh và tiến tới tập đoàn hàng không giá rẻ trên thị trường khu vực và thế giới.
Tiger Airways đang là sự lựa chọn của những hành khách và du khách bình dân khắp châu Á. Sau thời gian hoạt động với nhiều sáng kiến lớn mang tính đột phá và những chiến lược hợp lý tập trung vào mô hình kinh doanh liên kết lỏng với các doanh nghiệp lữ hành du lịch ở các quốc gia khu vực, mạng lưới của Tiger Airways được mở rộng không ngừng trong khi vẫn duy trì được mức chi phí hoạt động thấp. Du khách lựa chọn Tiger Airways đểđi du lịch vì sự an toàn, tin cậy và giá cả hợp lý. Hãng ngày càng được đánh giá có thương hiệu uy tín, hiện đại, tiện dụng, thân thiện và chu đáo, phong cách phục vụ chuyên nghiệp, hiện đại cả về tư vấn khách hàng và tiếp viên máy bay. Tiger Airways dần dần chiếm được cảm tình của đại đa số khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ hàng không trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là khách du lịch lữ hành ở các quốc gia trong khu vực.
Hãng hàng không Southwest Airlines (Mỹ)
Hãng hàng không Southwest Airlines là hãng hàng không giá rẻ lớn nhất tại Mỹ. Southwest sở hữu số lượng máy bay nhiều thứ 3 trên thế giới, có số doanh thu lớn thứ 6 tại Mỹ. Sản phẩm của hãng không kiểu cách, cắt giảm một số dịch vụ trên không, tần suất bay khá cao, khai thác trên cự ly ngắn, các chuyến bay thường đúng giờ và không có chuyến bay vượt đại dương. Chiến lược marketing của hãng là tự động xuất vé, không thông qua các mạng đặt chỗ toàn cầu, giá cước đơn giản, không có điều kiện kèm theo và luôn thấp hơn mức giá của các đối thủ khoảng 60%, dịch vụ thường xuyên, đúng giờ, giá vé thấp, đối xử tốt với khách hàng.
Như vậy, để thu hút du khách, các yếu tố thành công của hãng chính là kết hợp chiến lược giá thấp với các chiến lược hỗ trợ, tránh cạnh tranh đối đầu với các hãng hàng không lớn nhất, tập trung vào các thị trường còn quá ít chuyến bay và giá vé tương đối cao, đề cao tính an toàn.
Hãng hàng không Lion Air (Indonesia)
Lion Air là một hãng hàng không tại Jakarta, Indonesia, là hãng hàng không giá rẻ đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam, mở ra một xu hướng mới cho sự phát triển của ngành hàng không Đông Nam Á và kích thích thị trường hàng không giá rẻ phát triển. Lion Air là một trong những hãng đầu tiên tham gia vào thị trường hàng không giá rẻ của châu Á và thực sự tạo nên một cơn sốt trên thị trường khu vực với sức cạnh tranh mạnh mẽ. Hãng luôn tăng cường tiềm lực và mở rộng hoạt động để có khả năng tiếp tục giảm chi phí theo qui mô nhằm cung cấp dịch vụ hàng không giá rẻ phục vụ hành khách và du khách bình dân có mức thu nhập trung bình. Lion Air đã chiếm tới 50% thị phần các chuyến bay trong nước, tại Indonesia.
Lion Air hợp tác rất chặt chẽ với du lịch và chỉ chính thức hoạt động sau khi có 1 lượng khách du lịch của chính mình. Ngoài ra hãng chủ động sở hữu nhà ga ở sân bay căn cứ và các điểm đến để chủ động làm thủ tục cho hành khách, áp dụng triệt để công nghệ thông tin như đặt chỗ qua email, thanh toán trực tuyến..
Hãng hàng không EasyJet (Anh)
EasyJet là hãng hàng không Anh đặt trụ sở chính tại Sân bay Luton London, là một trong những hàng hàng không giá rẻ đầu tiên, có mạng lưới phủ rộng nhất châu Âu. EasyJet đã có những bước phát triển nhanh chóng kể từ khi thành lập vào năm 1995, có phát triển thông qua việc mua lại hãng khác và mở cơ sở thúc đẩy bởi nhu cầu khách hàng đi lại bằng hãng hàng không giá rẻ. Với sự xuất hiện của EasyJet ở Châu Âu đã mở ra cơ hội bay cho nhiều hành khách, với dân du lịch bụi nhờ các hãng hàng không giá rẻ, chi phí cho các chuyến hành trình tiết kiệm hơn rất nhiều. Hãng có mức doanh thu hằng năm tăng ấn tượng sau đợt du lịch bội thu vào mùa hè. Tin tưởng vào sự tăng trưởng trong tương lai, Easyjet đã mạnh tay đặt mua thêm 36 chiếc máy bay Airbus A320s để đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng tăng của khách hàng
Tập đoàn liên doanh hàng không Air Asia (Malaysia)
Air Asia là một liên doanh hàng không với nhiều nước như Thai Air Asia, Indonesia Air Asia, Air Asia X, Malaysia Air Asia (IE) với mạng đường bay điểm đối điểm kết nối với 20 quốc gia.
Sự phát triển của ngành du lịch máy bay tại các quốc gia trong khu vực và thế giới đã thúc đẩy số lượng du khách gia tăng một cách nhanh chóng, kéo theo là sức cạnh tranh gay gắt giữa các hãng hàng không buộc hãng phải mở rộng qui mô, lấy ưu thế qui mô để giảm chi phí. Du khách vẫn được hưởng những dịch vụ tốt của hãng, đặc biệt là thủ tục nhanh gọn, thuận tiện đã làm hài lòng nhiều du khách ở các nước khác nhau. Số lượng, chuyến bay,đường bay rất đa dạng và phong phú, phong cách phục vụ chuyên nghiệp, cung cấp các dịch vụ tiện ích miễn phí và không ngừng được đổi mới, Air Asia đã chinh phục khách hàng trong nước, trong khu vực, mà còn trên toàn thế giới.
Giá vé của Air Asia có thể chỉ cao không quá một nửa so với giá vé hạng phổ thông, từ đó tạo ra một sức thu hút mạnh và có khả năng kích cầu mạnh tới các doanh nghiệp lữ hành du lịch của các quốc gia trong khu vực. Hãng duy trì nguyên tắc của hãng hàng không giá rẻ, song luôn tìm cách cải thiện dịch vụ thiết yếu ở mức có thể và cải cách triệt để thủ tục hành chính để thu hút khách du lịch. Không chỉ liên kết với các hãng hàng không giá rẻ ở các nước khác để mở rộng qui mô mà chiến lược trọng tâm của hãng là liên kết với các doanh nghiệp lữ hành du lịch để mở rộng thị trường xuống phân khúc cầu vận tải lữ hành du lịch ở khách du lịch bình dân có mức thu nhập trung bình trong nội địa.
Bài học kinh nghiệm về liên kết Du lịch - Hàng không giá rẻ cho Việt Nam
Thứ nhất: Phát triển hãng hàng không giá rẻ ở Việt Nam
Cần chuyển đổi một số hãng hàng không truyền thống sang hoạt động cung cấp đa dịch vụ vận tải, trong đó luôn dành một tỷ lệ nhất định theo kế hoạch cho hàng không giá rẻ vào những thời kỳ ít bùng nổ của du lịch nhằm kích cầu du lịch. Khuyến khích tư nhân đầu tư xây dựng hãng hàng không giá rẻ nhằm tận dụng công suất hoạt động của các cơ sở hạ tầng từ đó thu hồi vốn và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng. Khuyến khích các hãng hàng không nội địa liên kết với các hãng hàng không giá rẻ nước ngoài để kế thừa kỹ thuật, thị trường và tác phong kinh doanh hiện đại nhằm phát triển khu vực hàng không giá rẻ trong ngành hàng không dân dụng Việt Nam.
Thứ hai: Liên kết giữa hãng hàng không giá rẻ với các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành đồng thời các doanh nghiệp lữ hành cũng tìm mọi cách để ký hợp đồng liên kết cung cấp hàng không giá rẻ nhằm giảm giá tour, kích cầu du lịch. Do đó để có được thị trường vận tải hàng không ổn định, các hãng hàng không giá rẻ Việt Nam cần tận dụng hết lượng khách du lịch đến những sân bay gần các điểm đến du lịch. Khi trình độ dân trí chưa cao, thu nhập trên đầu người còn thấp thì ký kết hợp đồng liên kết giữa hãng hàng không giá rẻ và doanh nghiệp lữ hành du lịch là thích hợp, nhằm bảo đảm tính linh hoạt và hiệu quả kinh doanh của cả hai loại hình hàng không và du lịch, trong đó cần có kế hoạch và ưu tiên rõ ràng cho phát triển du lịch quốc gia.
Thứ ba: Cải tiến phương thức cung cấp dịch vụ theo hướng đơn giản, thuận lợi, chu đáo, tận tình nhằm xây dựng cả thương hiệu hàng không giá rẻ và du lịch giá rẻ, từ đó hình thành văn hoá và truyền thống tốt đẹp cho cả hai loại hình kinh doanh. Mở rộng liên kết đối với các hãng hàng không giá rẻ và doanh nghiệp lữ hành du lịch của các quốc gia trên thế giới để khai thác triệt để và có hiệu quả của thị trường hàng không và du lịch quốc tế.
Một số kiến nghị để nâng cao hiệu quả kinh tế của việc liên kết du lịch và hàng không giá rẻ ở Việt Nam
Đối với Quốc hội, Chính phủ:
- Luật Du lịch có hiệu lực thi hành từ năm 2006, nay đã bộc lộ nhiều bất cập do vậy theo xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
- Ngoài việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hàng không dân dụng một cách toàn diện của Cục Hàng không Việt Nam cần bổ sung chức năng quản lý về giáo dục đào tạo và phát triển ngành công nghiệp hàng không.
Đối với Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; Bộ Giao thông Vận tải và các bộ, ngành khác:
Hình thành thể chế phối hợp, hợp tác, liên kết giữa hai Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch tham gia liên kết, bổ sung, sửa đổi, xây dựng mới để hoàn thiện các văn bản qui phạm pháp luật có liên quan đến hợp tác giữa giao thông vận tải và du lịch, đặc biệt chú trọng đến lĩnh vực hợp tác giữa du lịch và hàng không giá rẻ.
Phối hợp xây dựng và ban hành chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp du lịch và các hãng hàng không giá rẻ khi tham gia các chương trình liên kết bằng cách giảm giá sử dụng các cơ sở hạ tầng và dịch vụ của nhau, tạo điều kiện để các chủ thể tham gia liên kết có căn cứ pháp lý rõ ràng để xây dựng các chương trình, kế hoạch hoạt động và phát triển ổn định, giảm bớt những hệ quả xấu do biến động của thị trường tác động bất lợi tới quan hệ liên kết, đồng thời có căn cứ pháp lý để giải quyết và hòa giải nhanh các tranh chấp giữa các chủ thể tham gia liên kết một cách công bằng, đúng pháp luật.
Bộ Giao thông Vận tải tạo điều kiện thuận lợi để cho các hãng hàng không tư nhân ra đời và thiết lập thể chế giám sát các hãng hàng không lớn (được Nhà nước bảo hộ) không thể dùng tiềm lực kinh tế, chính trị của mình gây khó khăn cho các hãng hàng không khác khi mới bắt đầu hoạt động.
Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, cần áp dụng tổng hợp các giải pháp liên kết giữa hàng không giá rẻ và du lịch để thúc đẩy du lịch phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn trong giai đoạn tới.
Bài viết: TS. Đinh Thị Hải Hậu, ThS. Trần Thúy Nga
Khoa Tài chính – Kế toán Du lịch
Tài liệu tham khảo:
1. Phùng Thế Tám (2015), LATS Liên kết du lịch - hàng không giá rẻ trong hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam, Trường Đại học Kinh Tế Tp Hồ Chí Minh
2. Thủ tướng Chính phủ (2011), Quyết định số 2473/2011/QĐ-TTg ngày 30/12/2011 về Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030